Blog | Drie redenen waarom de vraag naar plastic nog steeds groeit

Het gebruik van plastic ligt al tijden onder vuur. Europese richtlijnen sturen aan op het terugdringen van plastic én stellen strenge eisen aan hygiëne en voedselveiligheid. Onderzoekers bij instituten en bedrijven speuren naar mogelijkheden om over te stappen op papier en karton. Maar plastic biedt ook voordelen, zelfs voor het milieu.

 

Aan het gebruik van plastic in verpakkingen kleven zowel voor- als nadelen. In mijn vorige blog besprak ik het belang van correct afval scheiden en de tegenvallende resultaten van plastic recycling. Slechts 50% van het plastic afval komt bij recyclingbedrijven terecht en de toepassingen voor het regranulaat zijn schaars. In Nederland zamelen we circa 80% van het papier en karton in. 85% van het in Nederland gemaakte nieuwe papier en karton bestaat uit gerecycled oudpapier en -karton. Papier en karton is, mits ongecoat en ongelamineerd, 100% recyclebaar. De vezels zijn zeker 7 tot 8 keer herbruikbaar. Met plastic diezelfde resultaten behalen, vergt een grote inspanning van consument, overheid, maatschappij en bedrijfsleven. Dus, weg met plastic en meteen overstappen op papier en karton? Zo simpel is het niet. Hier zijn 3 redenen waarom plastic voorlopig nog wel even bij ons blijft en grote voordelen biedt – ook voor het milieu.

 

1. Plastic houdt voedsel langer vers

Vriend en vijand zijn het erover eens: de wereldwijde voedselverspilling is een veel grotere aanslag op het milieu dan het gebruik van plastic. Nederlandse huishoudens verspilden in 2019 gemiddeld 34,3 kilogram (vast) voedsel per persoon per jaar. Een voorbeeld ter verduidelijking van de milieubelasting van weggegooid voedsel: voor de productie van 1 kilogram rundvlees staat een CO2-uitstoot van 15 kilogram. Weggegooid vlees betekent dus nutteloze CO2-uitstoot. De productie van kunststof voedselverpakkingen vereist slechts een fractie van de CO2-uitstoot van de voedselproductie zelf. En deze kunststof verpakkingen voorkomen verspilling, want een deugdelijke plastic verpakking beschermt tegen (vroegtijdig) bederf.

 

De voedingsindustrie zet kunststoffen in als barrière tegen zuurstof, water, stoom, CO2 en aroma’s. Voor de bescherming van voedsel heeft plastic in veel gevallen de absolute voorkeur. Vaak is er zelfs geen alternatief beschikbaar. Een even bekend als berucht voorbeeld is folie om komkommers en paprika’s. Sommige consumenten zien deze verpakking als milieuonvriendelijk, maar de folie beschermt tegen beschadiging en houdt de producten tot wel 10 tot 14 dagen langer vers. De verpakking zorgt ervoor dat de producten bij de consument op het bord terechtkomen en niet bij het afval.

 

2. Plastic zorgt voor (voedsel)veiligheid

Op dit moment zijn supermarktbezoekers, als gevolg van het COVID-19-virus, extra voorzichtig met onverpakte producten. Dat blijkt uit een rapport van Bloomberg New Energy Finance. Onverpakte producten, zelfs als ze vers zijn, blijven dan ook vaker liggen in de schappen. Tegelijkertijd groeit de vraag naar voedsel enorm. Dat was al zo, maar sinds de uitbraak van het virus neemt de vraag nog sterker toe, zo blijkt uit het rapport. Daarmee groeit ook de vraag naar plastic verpakkingen. De groeiende vraag maakt het terugdringen van voedselverspilling nog belangrijker. Hetzelfde geldt voor de verpakkingen van medische voorzieningen, omdat ook daar de vraag naar producten sinds de intrede van het Corona-virus sterk groeit.

 

Het rapport van Bloomberg voorspelt voor 2021 een wereldwijde groei in verpakkingsmaterialen tussen de 2,2 en 9,2 procent, met als meest waarschijnlijke uitkomst een groei van 5,5 procent.

 

» Praktijkvoorbeeld

Om voedselverspilling tegen te gaan, is het goed om kritisch te kijken naar de criteria waarop voedsel afgekeurd wordt. Minister van Landbouw Carola Schouten zoekt naar oplossingen om kwalitatief goede, maar minder goed verkoopbare producten alsnog aan de man te brengen. Een goede (plastic) verpakking helpt hierbij enorm. Het benadrukt de betrouwbaarheid en zorgt ervoor dat het langer houdbaar is. En een sterk packagedesign verleidt de consument het product toch te kopen.

Een voorbeeld uit de praktijk: de voedselbranche keurde grote hoeveelheden uitstekend eetbare en gezonde tomaten in het verleden af op hun formaat. In een aantrekkelijke verpakking met de juiste branding – de plastic emmertjes met “snoeptomaatjes” – vinden ze gretig aftrek bij de consument.

 

3. Verplicht gebruik gerecycled plastic

In het begin van dit blog stelde ik al dat de inzameling van plastic voor recycling beter moet. Maar ook het hergebruik van ingezameld plastic door producenten moet omhoog. Nieuwe plastic korrels zijn op dit moment goedkoper dan korrels uit gerecycled plastic.

Dat komt door de lage prijzen van aardolie, schaliegas en miljarden-investeringen in de plasticindustrie, onder meer in een nieuwe fabriek in Antwerpen. Het ingezamelde plastic blijft daardoor bij de recyclingbedrijven in opslag liggen. Het tv-programma De Monitor besteedde op 8 juni aandacht aan dit probleem.

In 2019 ondertekenden ruim 70 bedrijven en milieuorganisaties het Plastic Pact NL dat in 2025 alle plastic producten en verpakkingen van gerecycled plastic gemaakt zijn. Van die belofte komt nu nog weinig terecht, daarom werkt de EU aan een wet die bedrijven verplicht om zich aan deze belofte te houden. De vraag naar gerecycled regranulaat zal daardoor op termijn stijgen.

 

Op zoek naar de juiste balans

Plastic is een materiaal dat ons fantastisch in staat stelt om voedsel en medicijnen houdbaar en veilig te maken, food-waste te verminderen en, in juiste hoeveelheden, goedkoop te verpakken. Het is de mens die ervoor zorgt dat het plastic in de natuur en in de zee terecht komt. Dit is niet aan het materiaal plastic te wijten. We mogen niet langer ons afval naar Azië verschepen en onze handen in de lucht steken alsof we het goed geregeld hebben in Nederland en de EU. We moeten – naast het beter inzamelen – blijven innoveren om met minder en beter materiaal even goede verpakkingen te maken. Hervulbaar, herbruikbaar en 100% recyclebaar. Het gebruik van plastic neemt weliswaar toe, toch zetten we in de toekomst veel minder Single Use Plastics (SUP) in, mede dankzij nieuwe wetgeving van de EU.

 

We zijn altijd op zoek naar de ultieme balans tussen verpakkingsmateriaal, houdbaarheid, veiligheid, betrouwbaarheid en aantrekkelijkheid. Waar geen of beperkte barrières nodig zijn, is het beter om een papier of karton met minder milieubelasting in te zetten. De basis van papier en karton is beter: vezels die composteerbaar en afbreekbaar zijn in de natuur, continue aangevuld worden (aanplanting nieuwe bomen) en goed recyclebaar zijn. Onderzoekers werken hard aan barrières die het recycle-proces niet verstoren. Waar mogelijk zetten we papier en karton in, in plaats van plastic. Er zijn veel mogelijkheden voor de papier en karton industrie! Daarover vertel ik mijn volgende blog.

 

Jeroen Kuiper, directeur IPP

 

Gepubliceerd op: 26 juli 2020